Trồng khó, nhổ dễ

Một ngày, khách từ quê lên chơi mang biếu con gà mái có chiếc mào đỏ thắm và bộ lông vàng óng ả. Buổi trưa, cả nhà đang say ngủ, chợt nghe tiếng cục ta cục tác ầm ĩ, mấy đứa trẻ nhanh nhảu chạy ra, thích thú thấy chị gà đã đẻ một quả trứng trắng hồng, nhỏ xinh dưới gốc lộc vừng.

Ngu Thúc có viên ngọc. Ngu Công nghe tiếng muốn lấy, sai người đến cầu. Ngu Thúc trước không chịu cho. Sau hối lại, nói rằng: Tục ngữ có câu: "Kẻ thường dân vốn không có tội, chỉ vì có ngọc bích mà thành có tội". Ta giữ làm gì hòn ngọc này? Thật là mua tai vạ vào mình.

"...Việc làm của người quân tử: tĩnh để tu tỉnh lấy thân, kiệm để bồi dưỡng lấy đức. Nếu không đạm bạc, thì không thể nào sáng được cái chí. Nếu không ninh tĩnh thì không thể nào đi đến được xa. Lấy lý mà nói: Muốn học cần phải tĩnh, có tài cần phải học. Không học, thì không rộng được tài; không tĩnh thì không thành được học.

Ông Biển Thước đến yết kiến Hoàn Hầu nước Tề, đứng ngắm một lát, tâu rằng: Vua có bệnh ở trong bì phu, không chữa sợ sau nặng. Hoàn Hầu bảo: - Ta vô bệnh. Biển Thước đi ra. Hoàn Hầu nói: - Thầy thuốc này lý tài lắm! Muốn chữa người khỏe để lấy công.

Đợt rét đầu mùa kèm theo mưa rào tầm tã khiến trời chuyển lạnh như đang giữa mùa đông. Mẹ đi chợ về, đến đầu ngõ đã nghe tiếng mẹ cười nói rộn rã, khoe với bác hàng xóm là mua được mớ ốc mút tươi ngon. Vừa giúp mẹ đổ ốc ra chậu ngâm cùng nước gạo và mấy quả ớt...

Tôi lại về đây - Ba Lạt mùa giông bão/ Nhiều chòi canh ngả nghiêng trong gió thốc/ Lúa gặt chạy, vương sữa suốt đêm thâu/ Vương cả giấc mơ tôi trĩu nặng/ Trồng, cấy cả năm, bỗng mất trắng một giờ!...

Người quân tử sở dĩ khác người là vì lúc nào cũng để tâm đến việc "Nhân", việc "Lễ". Đã là người có nhân thì yêu người, đã là người có lễ thì kính người. Mà theo lẽ thường, yêu người thì người tất yêu lại, kính người thì người tất kính lại.