Về quê một sớm mùa đông, sương mù giăng mờ cánh đồng vừa gặt xong, chỉ còn lúp xúp những lùm rạ hình chóp nón. Đi dọc triền đê hun hút gió, nghe cái rét đầu mùa như thấm vào da thịt. Qua hàng phi lao vi vút mé sông, bắt gặp đám trẻ con đang mải mê nhặt quả khô làm đồ chơi, chợt nhớ về những chiếc lò quả phi lao ấm áp suốt một thời thơ bé.
 |
| Ảnh minh hoạ/ Internet |
Mùa đông ngày ấy dường như lạnh hơn bây giờ bởi cái ăn cái mặc đều còn thiếu thốn. Những chiều nghỉ học, chúng tôi thường giúp bố mẹ mang trâu ra chăn thả gần cánh đồng. Gió bấc thổi tê tái khiến đứa nào cũng co ro, mũi đỏ ửng lên vì lạnh. Trong lúc đàn trâu thỏa thuê gặm những cọng lúa non tơ mọc lại từ gốc rạ, bọn trẻ phải bày đủ trò nghịch ngợm để quên đi cái rét. Lúc chân đất chạy mệt nhoài trên cánh đồng, tranh nhau đá một trái bóng bằng quả bưởi non; lúc hò hét đuổi theo những con chuột đồng; lúc gom rơm rạ đốt lửa, nướng củ khoai lang vừa mót được ngoài đồng bãi… Nhiều hôm, cả bọn bỏ mặc đàn trâu, chạy ra tận bờ sông, nơi có mấy chiếc lò gạch đang nhả từng cuộn khói trắng lên trời, xin đất về nặn bếp lò. Đất mới nhào trộn còn dẻo quánh, mỗi đứa vo tròn một nắm to rồi ngồi bệt ngay xuống bờ ruộng, hí hoáy nặn những chiếc bếp vuông, tròn, to, nhỏ đủ kiểu. Về nhà, chúng tôi còn đi kiếm bằng được mấy đoạn dây thép, luồn ngang thân bếp để sau này khi xếp quả phi lao không bị rơi xuống làm vít cửa lò. Phơi một ngày dưới nắng hanh, bếp lò đã khô se, hôm sau đi chăn trâu là có thể mang theo để sưởi. Rặng phi lao chắn gió ngoài bờ đê mùa đông lá vẫn xanh ngăn ngắt. Những chiếc lá hình kim mảnh mai bất chấp giá lạnh, đang tấu lên khúc nhạc vi vu. Lẫn trong thảm lá rụng dày dưới gốc là những quả nhỏ bằng ngón chân cái đã khô cong. Sau khi ních đầy túi quần những quả phi lao, chúng tôi bỏ bếp lò ra, xếp từng lớp quả rồi bắt đầu nhóm bếp. Cho một ít lá phi lao khô vào cửa lò cùng một viên than hồng lấy từ chiếc bùi nhùi rơm mang theo rồi chụm miệng thổi mạnh mấy hơi, lửa bén lá phi lao cháy bùng lên. Những quả phi lao khô nhanh chóng bắt lửa kêu lép bép và trở nên hồng rực, tỏa mùi thơm của tinh dầu thật dễ chịu. Lúc này, cả bọn đi ra bờ cỏ vồ cào cào, châu chấu rồi ngồi xúm lại quanh mấy chiếc bếp lò tự tạo, vừa sưởi ấm, vừa nướng ăn với nhau. Những buổi chiều mùa đông dường như không còn giá lạnh.
Lũ bạn trẻ trâu ngày nào giờ tỏa đi khắp nơi làm ăn, sinh sống. Mỗi dịp về quê, nhắc lại chuyện chiếc “bếp lò” ngày trước vẫn thấy lòng ấm áp lạ thường./.
Lam Hồng
